Margaret Atwood: Wattpad niçin İşe Yarıyor?
Kendinize ait yazıları paylaşabiliyorsunuz. Kimse sizin yaşınızı ya da ahvalinizi bilme ihtiyacında değil. Ve okurlarınız pek çok farklı yerde olabilir
Bir kez daha insanlar bana değişik bakışlar atıyorlar. Neden Wattpad? Ve, esasında, nedir bu platform? Wattpad, elektrik vat miktarındaki gibi, ışıklar saçan bir şey. “Ama Margaret,” diye fısıldamakta olduklarını duyabilirsiniz. “Sen, gücünün zirvesinde edebi bir merhalesin, kitap kapaklarında da yazdığı üzere. Neden ekserisin yapışık romantizm, vampirler ve kurt adamlar olan çevrimiçi bir hikaye paylaşım sitesiyle gizliden gizliye vakit geçiriyorsun? Sen Edebiyatın savunucusu olmalısın, büyük E ile hem de. Bu kaideye geri dön! Ciddi bir tavır takın! Taşlaş! ”
Patpat ile olan günlerim birazcık onursuz olmuş olabilir. Fakat benim yaşımda onursuzluğa güç yetirebiliyorsunuz. Araştırmakta, kendinizi deney faresi olarak kullanmakta ve sınırlarınızı esnetmekte özgürsünüz.
www.wattpad.com adresi üzerinden –bilgisayarınızı, tabletinizi veya cep telefonunuzu kullanarak- kendi yazdıklarınızı paylaşabiliyorsunuz. Kaç yaşındasınızdır, toplum içindeki yerinizin nedir, nerede yaşıyorsunuzdur kimsenin bilmesine gerek yok. Okurlarınız herhangi bir yerden olabilir. Dahası; öğretmeninizden, nenenizden ya da salyası akan zombiler ya da akrabalarınız hakkında yazdıklarınızı beğenmeyen diğer insanların tepkilerinden çekiniyorsanız, müstear isim kullanabiliyorsunuz. BuzGibiLimonata olabilir, kendinizi bir yarasa ya da bir kaşık resmi ile temsil edebilirsiniz: internet kendini sürrealizme ödünç veriyor. Sonrasında gerçek dışı bir halk veya 2000 yıldır içten içe sönmeksizin yanan büyük nesneler ile ilgili hikayeler anlatabilirsiniz, ki böyle bir anlatı “Geçen Yaz Tatilde Ne Yaptım?”ı her zaman ezer geçer. Sadece bu da değil, mesaj panonuza yüreklendirici yorumlar bırakan okurlarınız olacak ki bu da moralinizin yükselmesine sebep.
Benim kuşağımın çıkış yapan genç yazarlarını düşünün. İçinde kendi yazılarımızın –el yazmalarımızın– olduğu küçük kitapçıklar toparlardık, sırf iki kişilik bir okur kitlesi için: anamız ve babamız. Sınıf arkadaşlarımızla gizliden alay etmeye okul yıllığına uygunsuz şiir ve hikayeler yerleştirerek devam ettik. Gerçek adlarımızı kullanmaya mecburduk dolayısı ile bu demek oluyor ki pek çoğumuz, yüreğinin en derininden gelen yazdıklarını çorap gözlerine saklamıştı. Bir kısmımız daha sonra mimeo makineleriyle çıkarılan edebiyat dergileri kurdu ve 60’ların başında kahvehanelerde, kendi solak çalışmalarımızın öfkeyle karışık okumalarından sonra şiir gecelerinde bunları sattı. Gücümüzün doruğunda değildik.
Wattpad 2006 yılında başlatıldı, e-kitapların tsunamisinden önce. Sitedeki her şey ücretsiz. Altı yıldan uzun bir süredir kendini geleneksel yayıncıların gözetimi altında inşa etti ve şimdi 25 dilde aylık 1.7 milyar görüntülenmeyle milyonlarca üyesi mevcut. Yayıncılar ve müzik şirketleri bunu katmerlenen bir şekilde tanıtıma fayda olarak görmeye başladılar. (Misâlen, Wattpad One Direction girişimi hali hazırda 1 milyon görüntülenmeye konusunu gruptan alan 12,000 parçaya sahip.) Bu kuruluşlar sitede aynı zamanda yetenek avcılığı da yapıyorlar ve bazı Wattpad kullanıcıları çoktan daha geleneksel olan ödemeli diğer yayın dünyasına geçmiş durumdalar.
Bu günlerde sıkça iki fikir duyuyoruz. İlki, genç nesil kitap okumak yerine oyun oynuyor. Halbuki Wattpad’den bu izlenimi edinmiyorsunuz, mümkün ki bu site oyunlarla benzer özellikler içeriyor: müdahil olma. Dickens’ın bir seri olarak bastığı Pickwick eserinin süreci gibi, Wattpad yazarları okuyucu yorumları alarak hikayeyi buna göre uygunca şekillendirebiliyorlar.
İkinci fikir de geleneksel yayıncılığın kaderinin ölmeye mahkum olduğu. Bunun doğru olduğunu sanmıyorum da. Yayıncılar pek çok girişimi bir araya getirerek kitap oluşturuyorlar. Herkesin bu kitapları okumayı istememesi gibi, herkes bunları yazmak da istemiyor –yine de çoğu kişi için bu muazzam bir okuma şekli.
Fakat yazarlara çalışmalarının karşılığı olarak para ödenmemeli mi? İdeal bir dünyada, evet ödenmeli. Ancak batı şartlarında 1.99 dolar düşük iken –kısa bir ekitapçık standardına göre- başka bir yer için bu fahiş bir fiyat. Aynı zamanda eğer kredi kartınız yoksa internetten nasıl ödeyebileceksiniz?
Batıdaki neslimiz şanslıydı: hazır bir işleyişimiz vardı. Kitaplarımız, kağıdımız, hocalarımız, okullarımız ve kütüphanelerimiz. Fakat dünyada çoğu yer bu lükslerden noksan. Bu imkanlarınız yoksa nasıl yapacaksınız? Piyano olmadan nasıl piyano öğrenirsiniz? Kağıt olmadan nasıl yazabilir ve kitap olmadan nasıl okuyabilirsiniz?
Bir süre önce internet ileri edebiyata yöneltiyor dediğim için sorun yaşamıştım -insanlar çevrimiçi mecrada mevcut olan dil bilgisi faciası durumu sebebiyle beni fırçaladılar- fakat ben daha temel şeylerden bahsediyordum: çok basitçe, okumayı bilmedikçe interneti kullanma yetisine sahip olamazsınız. Okumak ve yazmak, diğer her şey gibi, uygulama vesilesi ile, yapa yapa gelişir. Takdir edersiniz ki eğer hiç genç okur ve yazarlar olmaz ise, kısa süre sonra bunların yaşlıları da olmayacak. Edebiyat ölmüş, ve demokrasi de -ki çoğu bunların el ele kol kola mevcûdiyetine inanıyor- böylelikle ölmüş olacak.
Allen Lau, Wattpad'in kurucularından, Afrika'nın bir köyündeki yaşlı bir adamdan aldığı mektubu hatırlıyor. Köyün okulu, kütüphanesi, telefon hattı, ve kitabı yoktu. Fakat cep telefonu mevcuttu ve bu sayede Wattpad hikayelerini okuyup paylaşabiliyorlardı. Teşekkür etmek için yazmıştı.
İşte bu Wattpad şiir yarışmasının eleştirmeni olmamın sebebi. Wattpad kapıların kapalı, görüşün kısıtlı olduğu yerlerde kapıları açıyor ve görüş alanını genişletiyor. Ve Wattpad'de bir yerlerde yeni bir nesil kanatlarını deniyor.
çeviri
Mahalle Mektebi 30'da yayınlanmıştır.
